สัตว์เลี้ยงประเภทไหนต้องทำกายภาพ

• กลุ่มสัตว์ที่มีปัญหาการบาดเจ็บของกระดูกและกล้ามเนื้อ เช่น หลังซ่อมแซมกระดูก ข้อเสื่อม ข้อหลุด สะบ้าเคลื่อน กล้ามเนื้อลีบอ่อนแรง ขากระเผลก รวมถึงการบาดเจ็บของเส้นเอ็น
• ใช้ลดความเจ็บปวด ในรายที่มีความเจ็บปวดของกล้ามเนื้อและข้อต่อ รวมถึงความเจ็บปวดเนื่องจากระบบประสาท
• ข้อต่อติดขัด
• กลุ่มที่มีปัญหาระบบประสาท ไม่ว่าจะเป็นความเสื่อมตามอายุ เช่น หมอนรองกระดูกกดทับเส้นประสาท หรืออุบัติเหตุสันหลังเคลื่อน
• การเดินหรือการเคลื่อนไหวร่างกายที่ผิดปกติไป
• สัตว์อายุมาก ที่เสื่อมสมรรถภาพทางกาย มีปัญหาการเคลื่อนไหว และข้อติด
• สัตว์น้ำหนักเกิน ที่ต้องการลดความอ้วน
• การรักษาแผล เพื่อเร่งการหายของแผล รวมถึงในรายกระดูกหัก เพื่อเร่งการเชื่อมต่อของกระดูก
ตัวอย่างสำหรับน้องที่มาเข้าคลินิกกายภาพ
หมีน้อย Teddy พันธุ์ปอมเมอเรเนียน เพศผู้ อายุ 8 ปี มาด้วยปัญหาเดินยกขาหลังขา หลังจากการตรวจร่างกาย และเอ็กซเรย์ไม่พบปัญหาลูกสะบ้าหลุดจากหัวเข่า แต่พบข้อสะโพกขวาหลุดออกจากเบ้า คุณหมอผ่าตัดพิจารณาผ่าตัดตัดหัวกระดูกต้นขา (femoral head and neck excision) เพื่อลดการเสียดสีบริเวณเบ้ากระดูกออกไป หลังผ่าตัด Teddy ยังไม่ลงน้ำหนักขา มีระแวงและถอยหนีเมื่อโดนสัมผัสบริเวณขา
หลังจากตัดไหม Teddy ถูกส่งเข้าคลินิกกายภาพบำบัด พบสุนัขยกขาหลังขวาตลอดเวลาแม้เวลายืน กล้ามเนื้อสะโพกและกล้ามเนื้อต้นขาด้านขวาเริ่มฝ่อลีบ สุนัขเกร็งเมื่อเหยียดข้อสะโพก เบื้องต้นจึงเริ่มใช้การรักษาด้วยแสงเลเซอร์เพื่อลดปวดบริเวณข้อ ร่วมกับนวดด้วยคลื่นอัลตราซาวน์เพื่อลดปวดและคลายกล้ามเนื้อบริเวณสะโพกเป็นหลัก และใช้เครื่องกระตุ้นกล้ามเนื้อด้วยไฟฟ้าเพื่อให้กล้ามเนื้อได้ทำงานและชะลอการฝ่อลีบของกล้ามเนื้อ นอกจากนี้ยังช่วยยืดหดข้อต่อ และให้เจ้าของช่วยกลับไปยืดหดข้อต่อที่บ้านด้วย ในช่วง 2 สัปดาห์แรก ขอนัดทำกายภาพสัปดาห์ละ 2 วัน จนหลังทำไป 2 ครั้ง สุนัขเริ่มลงขาได้บ้าง ใช้ปลายเท้าแตะๆ พื้นบ้าง จึงเริ่มให้สุนัขลงเดินในลู่วิ่งใต้น้ำร่วมด้วย หลังจากทำไป 5 ครั้ง สุนัขยืนและเดินได้ดีขึ้นมาก แต่ยังลงน้ำหนักไม่ปกติ จึงเริ่มปรับนัดกายภาพเหลือสัปดาห์ละ 1 ครั้งตามเจ้าของสะดวก และแผนการรักษาหลังจากนี้เมื่อสุนัขใช้ขาได้ดีขึ้น จะหยุดการใช้ไฟฟ้ากระตุ้นกล้ามเนื้อ แล้วไปเพิ่มการออกกำลังแทน โดยการเดินลู่วิ่งใต้น้ำ สลับกับว่ายน้ำ เพื่อเพิ่มมวลกล้ามเนื้อให้มากขึ้น และสุนัขจะค่อยๆ กลับมาเดินได้ปกติมากขึ้นค่ะ
สพ.ญ. นฎา ธนะมัย
สัตวแพทย์ประจำคลีนิกกายภาพบำบัด