“อยู่ดีดีผมก็ฉี่เป็นเลือด ผมเป็นอะไรครับคุณหมอ”

ข้อมูลและประวัติสัตว์ป่วย

มู่ตู้ สุนัขพันธุ์ผสม เพศผู้ อายุ 10 ปี มาด้วยอาการปัสสาวะปนเลือด มู่ตู้ยังร่าเริงดี กินอาหารได้ปกติ มู่ตู้กินอาหารเม็ดและตับย่างเป็นอาหาร อุจจาระเป็นก้อนปกติ แต่มีปัญหาเบ่งปัสสาวะนาน ดูปัสสาวะลำบาก

การตรวจร่างกายและการวินิจฉัย

การตรวจร่างกายเบื้องต้น สัญญาณชีพทั่วไปปกติ แต่เมื่อคลำบริเวณช่องท้องด้านท้าย พบมีก้อนแข็งอยู่ในกระเพาะปัสสาวะ จึงทำการเอ็กซเรย์เพื่อดูส่วนของช่องท้อง จากภาพเอ็กซเรย์พบก้อนนิ่วขนาด 3 x 2.5 เซนติเมตร จำนวน 1 ก้อน และก้อนเล็ก ๆ อีกจำนวนมาก โดยพบอยู่ในกระเพาะปัสสาวะและในท่อปัสสาวะด้วย

การรักษา

สัตวแพทย์จึงทำการสวนท่อปัสสาวะเพื่อดันนิ่วที่อยู่ในท่อปัสสาวะกลับเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะ และสวนท่อปัสสาวะไว้ เพื่อป้องกันการกลิ้งไหลของก้อนนิ่วกลับเข้ามาอุดตันท่อปัสสาวะได้ในภายหลัง พร้อมแนะนำว่ามู่ตู้ควรจะต้องผ่าตัดเพื่อนำนิ่วในกระเพาะปัสสาวะออกทั้งหมด ก่อนทำการผ่าตัดมู่ตู้ตรวจเลือดพบว่ามีภาวะเลือดจาง ผลปัสสาวะพบการอักเสบและติดเชื้อร่วมด้วย จึงต้องทานยาบำรุงเลือดและยาปฏิชีวนะเพื่อปรับสภาพร่างกายและคุมการติดเชื้อกระเพาะปัสสาวะอักเสบ เมื่อทานยาครบตามกำหนด และได้ตรวจเลือดซ้ำจนมู่ตู้มีสภาพร่างกายและค่าเลือด จึงนัดผ่าตัดครั้งใหญ่เพื่อนำก้อนนิ่วทั้งหมดออก

เมื่อผ่าตัดนำนิ่วทั้งหมดในกระเพาะปัสสาวะออก พบว่าผนังกระเพาะปัสสาวะของมู่ตู้หนาตัวมาก ซึ่งเป็นผลมาจากการอักเสบเรื้อรังจากการติดเชื้อและการระคายเคืองจากก้อนนิ่ว นิ่วที่ผ่าตัดออกมาจะถูกส่งไปตรวจหาแร่ธาตุและวิเคราะห์ชนิดของนิ่ว เพื่อการรักษาและป้องกันในระยะยาวไม่ให้เกิดปัญหานิ่วซ้ำ ขณะเดียวกัน สัตวแพทย์ทำการเพาะเชื้อแบคทีเรียในกระเพาะปัสสาวะ เพื่อหายาปฏิชีวนะที่เหมาะสมเพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรียในทางเดินปัสสาวะ มู่ตู้ฟื้นจากยาสลบดีและต้องทำการสวนท่อปัสสาวะคาไว้ต่ออีก 3 วันหลังผ่าตัด เพื่อรอให้แผลในกระเพาะปัสสาวะหายดีก่อน

 
คำแนะนำและการดูแลหลังผ่าตัด

มู่ตู้จะต้องปรับเปลี่ยนอาหารที่กินภายหลังการผ่าตัด โดยจะต้องเปลี่ยนเป็นอาหารที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบเยอะกว่าอาหารทั่วไป หรือกระตุ้นให้มู่ตู้ทานน้ำเยอะขึ้น เพื่อทำให้ปัสสาวะเจือจางลงและเพื่อไม่ให้แบคทีเรียที่มีอยู่ในกระเพาะปัสสาวะนำของเสียและแร่ธาตุในปัสสาวะไปใช้สร้างภาวะกรดด่างในปัสสาวะที่เหมาะสมต่อการเกิดนิ่วอีก

นิ่วในกระเพาะปัสสาวะของสุนัขเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัยประกอบกันทั้งพันธุกรรม ความเข้มข้นของแร่ธาตุในปัสสาวะ ภาวะกรดด่างในปัสสาวะ และการติดเชื้อแบคทีเรีย นิ่วที่พบส่วนใหญ่ในสุนัขคือชนิดสตรูไวท์ (Struvite) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อแบคทีเรียในกระเพาะปัสสาวะ จึงต้องมีการให้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อเหล่านี้ นิ่วในสุนัขมีทั้งชนิดที่สามารถรักษาหรือป้องกันได้โดยการปรับเปลี่ยนอาหาร เพื่อให้ภาวะกรดด่างในปัสสาวะไม่เหมาะสมต่อการเกิดนิ่วและสามารถสลายนิ่วได้ และ เป็นนิ่วชนิดที่เกิดขึ้นแล้วไม่สามารถใช้อาหารหรือยาเพื่อสลายนิ่วได้แล้วต้องทำการผ่าตัดช่วยเท่านั้น อย่างไรก็ตาม ถึงแม้จะตรวจพบนิ่วชนิดที่รักษาด้วยอาหารรักษาโรคได้ ถ้าเป็นก้อนนิ่วที่ขนาดใหญ่หรือมีจำนวนมากมาย อาจต้องพิจารณาจะผ่าตัดร่วมกับการใช้อาหารรักษาโรคเพื่อป้องกันการเกิดซ้ำในอนาคตร่วมด้วยเช่นกัน