“โมนิก้า ตาแดงแดงใครแกล้งมาหรือบอกหมอซิ”

“โมนิก้า ตาแดงแดงใครแกล้งมาหรือบอกหมอซิ”

โมนิก้า สุนัขพันธุ์บีเกิ้ล อายุ 1 ปี เจ้าของพามาตรวจสุขภาพเพื่อผ่าตัดทำหมัน และอยากให้รักษาอาการตาข้างขวาแดงไปพร้อมกันด้วยเลย ซึ่งอาการตาเป็นสีแดงนั้นมีมานานหลายเดือนแล้วยังไม่หายเสียที

การตรวจร่ายกาย และการวินิจฉัย

โมนิก้าเป็นสุนัขบีเกิ้ล ที่มีเอกลักษณ์ของความเป็นบีเกิ้ลชัดเจน คือ ปราดเปรียว ไม่อยู่เฉย แม้ภายนอกจะดูมาดนิ่งแต่ถ้าได้อยู่ใกล้คนจะขี้เล่นมาก ถึงแม้จะมีอาการตาข้างขวาแดงอยู่ แต่โมนิก้าก็ยังร่าเริงทักทายหมอและพยาบาลทุกคน

การตรวจตาข้างขวาพบว่า มีลักษณะของต่อมใต้หนังตาที่สามโผล่ออกมาทำให้มีลักษณะคล้ายเม็ดเชอร์รี่บนหนังตาที่สาม (หนังตาที่สามเป็น อวัยวะหนึ่งในเบ้าตา มีสีขาวอยู่ตรงหัวมุมตาด้านใน หลังเปลือกตา หน้ากระจกตา) ตรวจโครงสร้างอื่นรอบดวงตายังปกติดี ไม่มีอาการอักเสบหรือกระจกตาเป็นแผลแต่อย่างใด อาการต่อมหนังตาที่สามบวมแดง จึงเรียกว่า ภาวะตาเป็นเชอร์รี่ (Cherry eye) นั่นเอง  ซึ่งภาวะนี้ คุณหมอเคยให้การรักษาโมนิก้าโดยการใช้ยาหยอดตาเมื่อหลายเดือนที่ผ่านมาอาการ Cherry eye ยังไม่หายไป จึงต้องพิจารณาด้วยการผ่าตัดเย็บหนังตาที่สามเพื่อรักษาความผิดปกติดังกล่าว

ก่อนทำการผ่าตัด สัตวแพทย์เก็บตัวอย่างเลือดของโมนิก้าไปตรวจเพื่อช่วยประเมินความเสี่ยงในการวางยาสลบ ผลเลือดของโมนิก้าอยู่เกณฑ์ที่ปกติดี

การวางแผนการรักษา

สัตวแพทย์จึงแจ้งเจ้าของเพื่อนัดวันผ่าตัดทำหมัน และผ่าตัดเย็บหนังตาที่สามเพื่อเก็บต่อมหนังตาที่สามลงไปในช่องหนังตาในตำแหน่งปกติ การผ่าตัดผ่านพ้นไปได้ด้วยดี โมนิก้าฟื้นจากยาสลบได้ดี  หลังผ่าตัด โมนิก้าไม่มีปัญหาเรื่องการระคายเคืองตาขวา สัตวแพทย์จ่ายน้ำตาเทียมเพื่อช่วยให้ไม่ให้เกิดการระคาย เคืองและการเย็บหนังตาที่สามนี้ สัตวแพทย์ใช้ไหมเย็บชนิดละลายได้เอง จึงไม่ต้องนัดตัดไหมที่ตา

เกร็ดความรู้

Cherry eyes หรือ ภาวะหนังตาที่สามแดงเหมือนลูกเชอร์รี่ พบได้ในสุนัขหลากหลายพันธุ์เช่น ค็อคเกอร์สแปเนียล, ชิสุ, บูลด๊อก, บีเกิ้ล, ปักกิ่ง และ เซ้นท์ เบอร์นาร์ด เป็นต้น และพบในสุนัขเด็กได้จนถึงอายุประมาณ 1-2 ปี มีรายงานพบในแมวเช่นกัน แต่พบได้ค่อนข้างน้อย อาจเป็นเพียงข้างเดียว หรือเป็นทั้งสองข้างก็ได้

หนังตาที่สาม มีต่อมที่ทำหน้าที่ในการผลิตน้ำตาส่วนหนึ่ง สาเหตุที่ทำให้เกิดการบวมอักเสบของต่อมใต้หนังตาที่สาม ยังไม่มีรายงานค้นพบแน่ชัดว่าเกิดจากสาเหตุใด แต่เมื่อมีอาการมักไม่ทำให้เกิดอาการที่รบกวนการมองเห็นของสุนัข แต่อาจทำให้สุนัขมีปัญหาตาแห้งหากปล่อยไว้นาน ไม่ได้ผ่าตัดแก้ไข อาจทำให้เกิดการสะสมของเม็ดสีเมลานินมาเกาะบริเวณที่มีการเสียดสีของต่อมหนังตาที่สามกับกระจกตาหรือเยื่อบุตาขาวได้ โดยภาวะนี้มักจะไม่ค่อยยุบลงหรือหายไป หรือดีขึ้นจากการใช้ยาหยอดตาที่ช่วยการอักเสบ ในบางครั้งการรักษาด้วยการนวดบริเวณหัวตา และใช้ยาหยอดตาอาจทำให้ยุบได้ชั่วคราวและกลับมาเป็นใหม่อีกรอบ

ฉะนั้นการรักษาที่ได้ผลดี และประสบผลสำเร็จในการรักษาภาวะ Cherry eye นี้ คือการผ่าตัด ซึ่งมีหลากหลายวิธี แต่วิธีที่เป็นที่นิยม คือการเย็บต่อมหนังตาที่สาม กลับเข้าไปในถุงหนังตาที่สาม แล้วใช้ไหมละลายยึดปิดเอาไว้ หลังผ่าตัดแนะนำใช้ยาป้ายตาปฏิชีวนะ และน้ำตาเทียมเพื่อช่วยหล่อลื่นดวงตา ไม่ให้เกิดการระคายเคืองกับกระจกตา เป็นเวลา 1-2 สัปดาห์

 

อ้างอิงภาพและเนื้อหาเกร็ดความรู้จาก
https://www.cliniciansbrief.com/article/managing-and-treating-cherry-eye

 
เรื่องและภาพโดย
สพ.ญ. สุพัตรา จันทร์โฉม
สัตวแพทย์เจ้าของไข้